کی خدا رو شکر کنیم؟
شکرگزاری در همه حال
انسان در همه حال بابت همه چیز باید شکرگزار خداوند خود باشد، ولی در احادیث نسبت به موارد خاصی تاکید بیشتر نمودهاند، امام صادق(علیهالسلام) به چند مورد از آن اشاره فرمودهاند:
الف- هنگام تندرستی:
شخص تندرست و شکرگزار، اجرش همچون پاداش شخص گرفتاری است که برای خدا صبر پیشه سازد.(5)
ب- هنگام اعطاء و بخشش به دیگران:
عطابخش شکرگزار، اجرش همچون شخصی است که از نعمت محروم است و در محرومیت قناعت میکند.(6)
ج- هنگام داشتن نعمت:
سپاس و شکر به هنگام نعمت، باعث افزایش و فزونی نعمت میشود.(7)
د- هنگام مشاهده محرومیت دیگران:
در هنگام مشاهده انسانی که از نعمتی محروم است ولی شما آن محرومیت را ندارید بگویید: بار خدایا من تمسخر نمیکنم و بر خود نمیبالم بلکه تو را برای نعمتهای بزرگت نسبت به خود میستایم.(8)
در این مورد پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) سفارش اکید دارند که:
مبادا طرف مقابل بشنود و اندوهگین گردد.(9)
امام باقر(علیهالسلام) نیز میفرماید:
چون شخص گرفتار و دردمندی را دیدی، به نحوی که او نشنود سه بار بگو: حمد خدایی را که مرا از آنچه تو را مبتلا ساخته معاف نمود، هر کس این را بگوید آن بلا به او نمیرسد.(10)
ه- هنگام یادآوری نعمت:
سیره پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله) و دیگر ائمه معصومین(علیهمالسلام) این بوده است که در هنگام یادآوری نعمت، با سجدهی بر خاک، شکر خداوند را به جای میآوردند.
امامصادق(علیهالسلام) میفرماید:
هنگامی که نعمتی را به یاد آوردی برای شکر خدا چهره روی خاک بگذار، اگر سواری، پیاده شو و اگر از بیم شهرت و ریا نتوانی پیاده شوی روی کوهه زین سجده کن، و باز اگر نتوانی بر کف دست سجده نما. (11)
نوع دیگر شکر، تشکر از مردم است، اگر شکر را وظیفهای وجدانی تلقی کنیم، تشکر از مردمی که به ما خدمتی کردهاند یا واسطه نعمتی شدهاند نیز شکر است و در کلام معصوم(علیهالسلام) تشکر از دیگر انسانها تشکر از خدا تلقی شده است و کسی را که در ایـن امـر ناتوان باشد، شکرگزار خـدا نیـز ندانستهاند.
امـام سجـاد(علیهالسلام) میفرماید:
در روز قیامت خداوند به کسانی که از مردم تشکر نکردهاند میفرماید: شما شکرگزار من نبودهاید.
شکرگزارترین شما نسبت به خدا کسی است که از مردم بیشتر تشکر کند.(12)
-------------------------------------------------------------------------------------
پینوشتها:
1- مکنوب فی التوراه: اشکر من انعم علیک و انعم علی من شکرک؛ فانه لازوال للنعماء اذا شکرت و لا بقاء لها اذا کفرت؛ الشکر زیاده فی النعم و امان من الغیر./ الشکر، ح 3 .
2- طه- 1و2 .
3- فقالت: یا رسول الله لم تتعب نفسک و قد غفر الله لک ما تقدم من ذنبک و ما تأخر؟ فقال: یا عائشه الا اکون عبداً شکوراً؟ قال و کان رسول الله(صلی الله علیه و آله) یقوم علی اطراف اصابع رجلیه فانزل الله سبحانه و تعالی: (طه ـ ما انزلنا علیک القرآن لتشقی)./ همان، ح 6 .
4- … قد خفت ان یکون ذلک استدراجاً، فقال: اما – والله – مع الحمد فلا./ همان، ح 17 .
5- المعافی الشاکر له من الاجر ما للمبتلی الصابر… ./ همان، ح 4 .
6- … المعطی الشاکر له من الاجر کالمحروم القانع./ همان.
7- ثلاث لایضر معهن شیء الدعاء عند الکرب و الاستغفار عند الذنب و الشکر عند النعمه / همان، ح 7.
8- اذا رایت الرجل و قد ابتلی و انعم الله علیک فقل: الهم انی لا اسخر و لا افخر ولکن احمدک علی عظیم نعمائک علی / همان، ح 22 .
9- اذا رایتم اهل البلاء فاحمدوالله و لا تسمعوهم فان ذالک یحزنهم/ همان، ح 23 .
10- تقول ثلاث مرات اذا نظرت الی المبتلی من غیر ان تسمعه: الحمدلله الذی عافانی مما ابتلاک به، و لو شاء، فعل؛ قال: من قال ذلک لم یصبه ذلک البلاء ابداً./ همان، ح 20 .
11- اذا ذکر احدکم نعمه الله عزوجل فلیضع خده علی التراب شکراً لله؛ فان کان راکباً فلینزل فلیضع خده علی التراب و ان لم یکن یقدر علی النزول للشهره فلیضع خده علی قربوسه و ان لم یقدر فلیضع خده علی کفه ثم لیحمد الله علی ما انعم الله علیه./ همان،ح 25 .
12- ان الله یحب کل قلب حزین و یحب کل عبد شکور، یقول الله تبارک و تعالی لعبد من عبیده یوم القیامه: اشکرت فلاناً؟ فیقول: بل شکرتک یارب، فیقول: لم تشکرنی اذ لم تشکره، ثم قال: اشکرکم لله اشکرکم للناس./همان،ح30 .
13- … تمام الشکر قول الرجل: الحمدلله رب العالمین./ همان، ح 10 . – ما انعمالله علی عبد بنعمه صغرت او کبرت، فقال: الحمدلله، الا ادی شکرها./ همان، ح 14.
14- شکر کل نعمه – و ان عظمت – ان تحمدالله عزوجل علیها./ همان، ح 11 .
15- هل للشکر حد اذا فعله العبد کان شاکراً ؟ قال: نعم، قلت: ما هو؟ قال: یحمدالله علی کل نعمه علیه فی اهل و مال… ./ همان، ح 12 .
16- اذا اصبحت و امسیت فقل عشر مرات: «اللهم ما اصبحت بی من نعمه او عافیه من دین او دنیا فمنک وحدک لا شریک لک، لک الحمد و لک الشکر بها علی یا رب حتی ترضی و بعد الرضا» فأنک اذا قلت ذلک کنت قدادیت شکر ما انعم الله به علیک فی ذالک الیوم و فی تلک اللیله./ همان، ح 28.
17- کان نوح(علیهالسلام) یقول ذلک اذا اصبح، فسمی بذلک عبداً شکوراً. و قال: قال رسولالله(صلی الله علیه و آله): من صدق الله نجا./همان، ح 29 .
18- ضحی- 11.
19- … الذی انعم علیک بما فضلک و اعطاک و احسن الیک، ثم قال: فحدث بدینه و ما اعطاه الله و ما انعم به علیه./ همان، ح 5 .
20- من انعم الله علیه بنعمه فعرفها بقلبه، فقد أدی شکرها./ همان، ح 15 .
21- … یا موسی اشکرنی حق شکری فقال: یا رب و کیف اشکرک حق شکرک و لیس من شکر أشکرک به الا وانت انعمت به علی؟ قال: یا موسی الان شکرتنی حین عملت ان ذلک منی./ همان، ح 27 .
22- شکر النعمه اجتناب المحارم… ./ همان، ح 10.
23- … ان کان فیما انعم علیه فی ماله حق اداه… ./ همان 12 .
24- ما فتح الله علی عبد باب شکر فخزن عنه باب الزیاده./ همان، ح 2 .
25- من اعطی الشکر اعطی الزیاده، یقول الله عزوجل: (لئن شکرتم لا زیدنکم)./ همان، ح 8 .
26- ما انعم الله علی عبد من نعمه فعرفها بقلبه و حمدالله ظاهراً بلسانه فتم کلامه حتی یؤمرله بالمزید./ همان، ح 9.
27- ان الرجل منکم لیشرب الشربه من الماء فیوجب الله بها الجنه ثم قال: انه لیاخذ الا ناء فیضعه علی فیه فیسمی ثم یشرب فینحیه و هو یشتهیبه فیحمدالله، ثم یعود فیشرب، ثم ینحیه فیحمدالله، ثم یعود فیشرب،ثم ینحیه فیحمد الله؛ فیوجب الله عزوجل بها له الجنه./ همان، ح 16 .
برگرفته از سایت http://www.irannaz.com/
